VAR, hay Trợ lý trọng tài video, kể từ khi được giới thiệu tại Premier League, đã trở thành chủ đề tranh cãi không hồi kết. Ai trong chúng ta mà chẳng từng ít nhất một lần “ôm đầu” vì một quyết định VAR gây tranh cãi, phải không? Ban đầu được kỳ vọng sẽ mang lại sự công bằng tuyệt đối, giảm thiểu sai sót của trọng tài, nhưng thực tế lại phức tạp hơn nhiều. Những tranh cãi về việt vị “tính bằng milimet”, những quả phạt đền “trời ơi đất hỡi”, hay những tình huống thẻ đỏ gây bất bình đã khiến niềm tin vào công nghệ này lung lay. Chính vì vậy, câu hỏi cấp thiết được đặt ra: Cải Cách VAR Tại Premier League: Giải Pháp Nào Cho Các Quyết định Chính Xác Hơn? Đây không chỉ là nỗi trăn trở của giới chuyên môn mà còn là của hàng triệu người hâm mộ trên toàn thế giới, những người luôn mong muốn sự công bằng và hấp dẫn của giải đấu số một nước Anh.
VAR tại Premier League: Từ kỳ vọng đến những tranh cãi không dứt
Khi VAR chính thức được áp dụng tại Premier League mùa giải 2019/20, người hâm mộ đã kỳ vọng rất nhiều. Chúng ta mong đợi những bàn thắng ma sẽ biến mất, những pha phạm lỗi thô bạo sẽ bị trừng trị thích đáng, và quan trọng nhất, kết quả trận đấu sẽ phản ánh đúng những gì diễn ra trên sân.
Tuy nhiên, thực tế lại không hoàn toàn màu hồng. VAR liên tục tạo ra những tình huống gây tranh cãi:
- Quyết định việt vị gây ức chế: Những đường kẻ việt vị được vẽ ra đôi khi chỉ cách nhau một phần rất nhỏ của cơ thể (nách, gót chân), khiến nhiều bàn thắng đẹp mắt bị từ chối một cách đáng tiếc. Điều này làm dấy lên câu hỏi về tính thực tế và liệu có nên quá “soi” vào những chi tiết nhỏ nhặt như vậy.
- Sự thiếu nhất quán: Cùng một tình huống tương tự, nhưng quyết định của VAR ở các trận đấu khác nhau, thậm chí do các tổ VAR khác nhau xử lý, lại có thể khác biệt. Điều này tạo ra cảm giác thiếu công bằng và làm giảm uy tín của công nghệ. Ví dụ điển hình là các tình huống bóng chạm tay trong vòng cấm, lúc thì thổi phạt đền, lúc lại không.
- Thời gian kiểm tra kéo dài: Việc dừng trận đấu quá lâu để xem xét VAR làm giảm nhịp độ trận đấu, ảnh hưởng đến cảm xúc của cầu thủ và người hâm mộ. Những khoảnh khắc ăn mừng bị “đóng băng” chờ đợi quyết định cuối cùng thực sự là một trải nghiệm không mấy dễ chịu.
- Ngưỡng can thiệp không rõ ràng: Tiêu chí “lỗi rõ ràng và hiển nhiên” (clear and obvious error) đôi khi bị diễn giải một cách chủ quan, dẫn đến việc VAR can thiệp vào những tình huống không thực sự cần thiết, hoặc bỏ qua những lỗi đáng lẽ phải được sửa chữa.
Phòng VAR tại Premier League và những tranh cãi xung quanh các quyết định về việt vị và phạt đền
Những vấn đề này không chỉ gây khó chịu cho người xem mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả trận đấu, thứ hạng các đội bóng và đôi khi là cả sự nghiệp của cầu thủ, huấn luyện viên. Chính vì vậy, nhu cầu cải cách VAR tại Premier League trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Các đề xuất cải cách VAR tại Premier League: Hướng tới sự chính xác và niềm tin
Trước áp lực từ các câu lạc bộ, huấn luyện viên, cầu thủ và người hâm mộ, ban tổ chức Premier League và PGMOL (Professional Game Match Officials Limited – Cơ quan quản lý trọng tài chuyên nghiệp Anh) đang phải nghiêm túc xem xét các giải pháp cải tiến VAR. Dưới đây là một số đề xuất nổi bật và tiềm năng:
1. Công nghệ việt vị bán tự động (Semi-Automated Offside Technology – SAOT)
Đây có lẽ là một trong những cải tiến được mong đợi nhất. SAOT đã được thử nghiệm và áp dụng thành công tại World Cup 2022 và Champions League. Công nghệ này sử dụng nhiều camera chuyên dụng và trí tuệ nhân tạo (AI) để theo dõi vị trí của cầu thủ và bóng, tự động xác định điểm việt vị một cách nhanh chóng và chính xác hơn nhiều so với việc kẻ vạch thủ công hiện tại.
- Ưu điểm: Giảm đáng kể thời gian chờ đợi quyết định việt vị, tăng tính khách quan và chính xác.
- Thách thức: Chi phí đầu tư ban đầu cao, cần đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định tại tất cả các sân vận động.
Nếu được áp dụng, SAOT hứa hẹn sẽ giải quyết một trong những nguồn cơn gây tranh cãi lớn nhất của VAR hiện tại.
2. Tăng cường giao tiếp và minh bạch
Một trong những điểm khiến người hâm mộ khó chịu là sự “bí ẩn” của quá trình ra quyết định VAR. Các giải pháp đề xuất bao gồm:
- Phát sóng âm thanh trao đổi giữa trọng tài chính và tổ VAR: Tương tự như trong môn Rugby, việc công khai các cuộc thảo luận có thể giúp người xem hiểu rõ lý do đằng sau mỗi quyết định. Điều này đòi hỏi sự thay đổi trong quy định của IFAB (Hội đồng Luật bóng đá Quốc tế).
- Thông báo trên màn hình lớn tại sân vận động: Hiển thị rõ lý do VAR can thiệp và kết quả cuối cùng giúp khán giả trên sân nắm bắt tình hình tốt hơn.
“Sự minh bạch là chìa khóa để xây dựng lại niềm tin. Người hâm mộ cần hiểu tại sao một quyết định được đưa ra, ngay cả khi họ không đồng ý với nó,” bình luận viên kỳ cựu Alan Shearer từng nhấn mạnh.
Trọng tài Premier League giao tiếp với tổ VAR qua tai nghe trong một trận đấu căng thẳng
3. Nâng cao ngưỡng can thiệp “Lỗi rõ ràng và hiển nhiên”
Cần có một định nghĩa rõ ràng và nhất quán hơn về “clear and obvious error”. VAR chỉ nên can thiệp vào những sai lầm thực sự nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả trận đấu, thay vì “soi” những lỗi nhỏ nhặt, mang tính chủ quan cao. Điều này đòi hỏi sự huấn luyện kỹ lưỡng và thống nhất trong cách tiếp cận của các trọng tài VAR.
4. Sử dụng các trọng tài VAR chuyên trách
Thay vì các trọng tài đang làm nhiệm vụ trên sân kiêm nhiệm luôn vai trò trong phòng VAR, việc đào tạo một đội ngũ trọng tài chuyên biệt cho VAR có thể nâng cao chất lượng và tính nhất quán của các quyết định. Họ sẽ có thời gian tập trung nghiên cứu, phân tích tình huống trên video mà không bị phân tâm bởi việc điều khiển trận đấu trực tiếp.
5. Giới hạn thời gian xem xét VAR?
Đây là một đề xuất gây tranh cãi. Việc đặt ra giới hạn thời gian (ví dụ: 90 giây) cho mỗi lần xem xét VAR có thể giúp trận đấu diễn ra liền mạch hơn. Tuy nhiên, nó cũng có thể tạo áp lực không cần thiết lên tổ VAR, dẫn đến những quyết định vội vàng và sai sót. Cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa tốc độ và độ chính xác.
6. Hệ thống quyền khiếu nại (Challenge System) cho HLV?
Một số ý kiến đề xuất cho phép mỗi HLV có một số lần nhất định trong trận đấu để yêu cầu trọng tài xem lại VAR cho một tình huống cụ thể (tương tự như trong Tennis hay Cricket). Điều này trao thêm quyền chủ động cho các đội bóng, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ lạm dụng để câu giờ hoặc phá vỡ nhịp độ trận đấu.
Liệu cải cách VAR tại Premier League có dễ dàng?
Việc triển khai bất kỳ cải cách VAR tại Premier League nào cũng đối mặt với không ít thách thức.
- Sự đồng thuận: Cần có sự thống nhất cao giữa Premier League, PGMOL, IFAB và 20 câu lạc bộ thành viên.
- Chi phí: Đầu tư vào công nghệ mới (như SAOT) và đào tạo nhân sự đòi hỏi nguồn lực tài chính đáng kể.
- Thời gian triển khai: Việc áp dụng các thay đổi lớn cần có lộ trình và thời gian để thử nghiệm, đánh giá và điều chỉnh.
- Yếu tố con người: Dù công nghệ có hiện đại đến đâu, yếu tố con người (trọng tài) vẫn đóng vai trò quyết định. Việc nâng cao trình độ, bản lĩnh và tính nhất quán của trọng tài là điều kiện tiên quyết.
Bên cạnh đó, việc tìm ra điểm cân bằng giữa việc tăng cường độ chính xác và việc giữ gìn sự hấp dẫn, tốc độ và cảm xúc tự nhiên của bóng đá cũng là một bài toán khó. Không ai muốn bóng đá trở thành một môn thể thao bị “xé vụn” bởi những lần dừng trận đấu liên tục.
Hướng tới một tương lai VAR tốt đẹp hơn
Không thể phủ nhận VAR đã mang lại những lợi ích nhất định, giúp sửa chữa nhiều sai lầm nghiêm trọng của trọng tài. Tuy nhiên, những tranh cãi và sự thiếu nhất quán hiện tại cho thấy công nghệ này vẫn cần được cải tiến rất nhiều.
Các đề xuất cải cách VAR tại Premier League, từ việc áp dụng công nghệ việt vị bán tự động, tăng cường minh bạch, đến việc đào tạo trọng tài chuyên trách, đều là những bước đi cần thiết. Mục tiêu cuối cùng không chỉ là đưa ra những quyết định chính xác hơn, mà còn là lấy lại niềm tin của người hâm mộ và đảm bảo sự công bằng, hấp dẫn cho giải đấu khắc nghiệt nhất hành tinh. Tìm hiểu thêm về các diễn biến mới nhất của bóng đá Anh tại ghienthethao.com.
Hành trình cải cách VAR chắc chắn sẽ còn nhiều gian nan, nhưng đó là điều bắt buộc phải làm. Chúng ta, những người yêu bóng đá Anh, đều hy vọng rằng trong tương lai không xa, VAR sẽ thực sự trở thành một công cụ hỗ trợ đắc lực, đáng tin cậy, thay vì là nguồn cơn của những tranh cãi không hồi kết.
Bạn nghĩ sao về các đề xuất cải cách VAR tại Premier League? Giải pháp nào theo bạn là khả thi và hiệu quả nhất? Hãy chia sẻ ý kiến của mình ở phần bình luận bên dưới nhé!
