Chào anh em mê bóng đá Anh! Chắc hẳn chẳng ai còn xa lạ gì với VAR – công nghệ video hỗ trợ trọng tài, thứ đã làm thay đổi bộ mặt của Premier League kể từ khi được áp dụng. Ban đầu được kỳ vọng sẽ mang lại sự công bằng tuyệt đối, giảm thiểu sai sót của các “vị vua áo đen”, nhưng thực tế lại phức tạp hơn nhiều. Chủ đề Các đội Bóng Premier League Và ảnh Hưởng Của Công Nghệ VAR đến Các Trận đấu Quyết định luôn nóng hổi trên mọi diễn đàn, trong từng quán bia sau mỗi vòng đấu. Liệu VAR có thực sự là “cán cân công lý”, hay chỉ làm tăng thêm những tranh cãi không hồi kết, đặc biệt là ở những trận cầu mang tính sống còn? Cùng ‘ghienthethao.com’ mổ xẻ vấn đề này nhé!
VAR xuất hiện mang theo lời hứa hẹn về một kỷ nguyên bóng đá chính xác hơn. Không còn những bàn thắng “ma”, những quả penalty oan uổng hay những chiếc thẻ đỏ rút nhầm người khiến cục diện trận đấu thay đổi 180 độ. Về lý thuyết là vậy. Nhưng thực tế Premier League mấy mùa giải qua cho thấy, VAR dù ít dù nhiều, vẫn để lại những dấu hỏi lớn, những tranh cãi nảy lửa, và đôi khi, chính nó lại trở thành tâm điểm sau những trận đấu định đoạt cả mùa giải.
VAR là gì và hoạt động ra sao tại Ngoại hạng Anh?
Trước khi đi sâu vào những ảnh hưởng, hãy cùng “ôn bài” một chút về cách VAR vận hành tại giải đấu hấp dẫn nhất hành tinh. VAR là viết tắt của Video Assistant Referee. Hiểu nôm na, đây là một đội ngũ trọng tài ngồi trong một phòng điều khiển riêng (thường gọi là phòng VAR), xem lại các tình huống trên sân qua nhiều góc máy khác nhau để hỗ trợ trọng tài chính đưa ra quyết định cuối cùng.
Theo quy định của Premier League, VAR chỉ can thiệp vào 4 trường hợp rõ ràng có thể thay đổi cục diện trận đấu:
- Bàn thắng/Không bàn thắng: Kiểm tra lỗi việt vị, bóng đã qua vạch vôi hay chưa, lỗi chơi bóng bằng tay, hoặc các lỗi khác dẫn đến bàn thắng.
- Penalty/Không penalty: Xem xét các tình huống phạm lỗi trong vòng cấm có đáng hưởng phạt đền hay không.
- Thẻ đỏ trực tiếp: Đánh giá các pha phạm lỗi nghiêm trọng, hành vi bạo lực có đáng bị truất quyền thi đấu ngay lập tức hay không (không áp dụng cho thẻ vàng thứ hai).
- Nhận diện sai cầu thủ: Trường hợp trọng tài rút nhầm thẻ cho cầu thủ không phạm lỗi.
Trọng tài chính có thể yêu cầu xem lại tình huống qua màn hình đặt bên đường biên (on-field review) hoặc tin tưởng hoàn toàn vào tư vấn từ phòng VAR.
Mặt tích cực không thể phủ nhận của VAR
Không thể phủ nhận, VAR đã mang lại những thay đổi tích cực. Số lượng các sai sót rõ ràng và nghiêm trọng của trọng tài đã giảm đi đáng kể. Những bàn thắng việt vị “cả mét” hay những pha phạm lỗi rõ như ban ngày bị bỏ qua gần như không còn đất diễn.
“VAR đã giúp chúng tôi sửa chữa những sai lầm mà trước đây không thể làm gì được. Nó mang lại sự công bằng hơn cho trận đấu, dù đôi khi quá trình kiểm tra hơi lâu.” – Mike Riley, cựu Giám đốc Cơ quan quản lý trọng tài chuyên nghiệp Anh (PGMOL).
Nhớ lại những mùa giải trước khi có VAR, biết bao lần người hâm mộ phải ôm đầu tiếc nuối hoặc tức giận vì những quyết định sai lầm của trọng tài làm thay đổi kết quả trận đấu, thậm chí ảnh hưởng đến cả cuộc đua vô địch hay trụ hạng. VAR, ở một mức độ nào đó, đã hạn chế được điều này. Các đội bóng giờ đây biết rằng mọi hành vi trên sân đều được giám sát kỹ lưỡng, góp phần làm giảm các pha bóng tiểu xảo hay ăn vạ thô thiển.
Những tranh cãi không hồi kết: VAR và các trận đấu quyết định
Tuy nhiên, mặt trái của VAR mới là điều khiến giới mộ điệu tốn nhiều giấy mực và cả… nước bọt nhất. Chính Các đội bóng Premier League và ảnh hưởng của công nghệ VAR đến các trận đấu quyết định trở thành chủ đề gây chia rẽ sâu sắc.
Tác động lên cuộc đua vô địch và Top 4
Những trận cầu “6 điểm” giữa các ông lớn như Manchester City, Liverpool, Arsenal, Manchester United, Chelsea hay Tottenham luôn diễn ra căng thẳng và mọi quyết định của trọng tài, đặc biệt là khi có sự can thiệp của VAR, đều có thể tạo ra bước ngoặt.
- Những pha check việt vị “kẻ chỉ”: Không ít lần VAR từ chối bàn thắng vì lỗi việt vị chỉ vài milimet, dựa trên những đường kẻ ảo trên màn hình. Điều này làm dấy lên tranh cãi về sự chính xác tuyệt đối của công nghệ và liệu nó có đang “giết chết” cảm xúc tự nhiên của bóng đá hay không. Một bàn thắng đẹp mắt có thể bị khước từ chỉ vì… cái móng chân của tiền đạo nhô lên trước hậu vệ cuối cùng một chút xíu.
- Quyết định về penalty gây tranh cãi: Việc xác định một pha phạm lỗi trong vòng cấm có đủ rõ ràng để thổi penalty hay không thường phụ thuộc vào góc nhìn và nhận định chủ quan của cả trọng tài chính lẫn đội ngũ VAR. Đã có vô số tình huống 50/50 mà quyết định cuối cùng khiến một bên cảm thấy bất công. Chẳng hạn, một pha bóng chạm tay không cố ý, một cú tắc bóng mà cầu thủ phòng ngự vào trúng bóng trước… đều có thể dẫn đến những tranh luận không hồi kết.
- Sự thiếu nhất quán: Đây có lẽ là vấn đề lớn nhất. Cùng một tình huống tương tự, nhưng ở hai trận đấu khác nhau, VAR lại đưa ra những quyết định khác nhau. Điều này làm người hâm mộ và cả các HLV cảm thấy khó hiểu và mất niềm tin. Liệu có tiêu chuẩn kép nào đang được áp dụng?
Hãy nhớ lại mùa giải 2021/22, cuộc đua song mã nghẹt thở giữa Man City và Liverpool. Nhiều người tin rằng một vài quyết định của VAR trong các trận đấu của cả hai đội đã có ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả cuối cùng. Hay như mùa giải 2023/24, những tranh cãi liên quan đến VAR trong các trận đấu của Liverpool, Arsenal và Tottenham cũng làm nóng các mặt báo.
Trọng tài chính Premier League xem lại tình huống gây tranh cãi trên màn hình VAR bên đường biên trong một trận đấu căng thẳng
Ảnh hưởng đến cuộc chiến trụ hạng
Không chỉ ở nhóm đầu, cuộc chiến tránh xuống hạng cũng chứng kiến những tác động đáng kể từ VAR. Với các đội bóng đang vật lộn ở cuối bảng xếp hạng, mỗi điểm số đều quý như vàng. Một quyết định sai lầm của trọng tài, dù được VAR “sửa sai” hay không, đều có thể đẩy họ đến gần hơn với Championship.
- Bàn thắng bị từ chối: Một đội bóng yếu hơn ghi được bàn thắng quý giá vào lưới đối thủ mạnh, nhưng VAR vào cuộc và từ chối vì một lỗi việt vị cực nhỏ hoặc một pha phạm lỗi không rõ ràng trước đó. Cảm giác hụt hẫng và bất lực là điều khó tránh khỏi.
- Penalty oan uổng: Ngược lại, việc phải nhận một quả penalty sau khi VAR can thiệp vì một tình huống không thực sự rõ ràng có thể đánh sập tinh thần chiến đấu của một đội đang trong thế chống đỡ.
Những quyết định như vậy không chỉ ảnh hưởng đến kết quả một trận đấu mà còn có thể định đoạt số phận của cả một câu lạc bộ sau 9 tháng cày ải. Không ít HLV của các đội nhóm cuối đã phải thốt lên những lời phàn nàn gay gắt về sự thiếu công bằng mà họ cảm nhận được từ VAR.
Góc nhìn từ các đội bóng Premier League: Ai hưởng lợi, ai chịu thiệt?
Hầu hết các HLV và cầu thủ tại Premier League đều thừa nhận sự cần thiết của VAR trong việc nâng cao tính chính xác, nhưng cũng không ngần ngại chỉ trích những bất cập của nó. Jurgen Klopp, Pep Guardiola, Mikel Arteta, Erik ten Hag… đều đã có những lần phản ứng dữ dội với các quyết định từ phòng VAR.
Thống kê cho thấy, rất khó để nói đội bóng nào “hưởng lợi” hay “chịu thiệt” nhiều nhất từ VAR một cách tuyệt đối, bởi các quyết định được đưa ra dựa trên tình huống cụ thể. Tuy nhiên, cảm giác chung là các đội bóng lớn, với lối chơi tấn công áp đảo, thường có nhiều tình huống liên quan đến bàn thắng và penalty hơn, do đó cũng có nhiều khả năng bị VAR “soi” kỹ hơn. Ngược lại, các đội bóng nhỏ hơn lại thường phàn nàn về việc không được hưởng penalty trong những tình huống mà họ cho là rõ ràng.
“VAR đang làm thay đổi trận đấu, đôi khi theo hướng tốt, đôi khi không. Sự nhất quán là điều chúng tôi mong muốn nhất. Cùng một pha bóng, tuần này là penalty, tuần sau lại không. Điều đó thật khó chấp nhận,” – một bình luận viên nổi tiếng chia sẻ với ghienthethao.com.
Các cầu thủ Premier League vây quanh trọng tài phản ứng sau một quyết định gây tranh cãi được đưa ra bởi VAR
Tại sao VAR vẫn gây tranh cãi dù là công nghệ?
Nhiều người tự hỏi, tại sao một công nghệ được thiết kế để mang lại sự khách quan lại vẫn gây ra nhiều tranh cãi chủ quan đến vậy? Có nhiều lý do:
- Giải thích luật: Luật bóng đá vốn dĩ có những điều khoản khá mơ hồ (ví dụ: lỗi chơi bóng bằng tay cố ý/không cố ý, thế nào là “ảnh hưởng đến tình huống” trong lỗi việt vị). VAR chỉ cung cấp góc nhìn, còn việc giải thích và áp dụng luật vẫn phụ thuộc vào nhận định của con người (trọng tài VAR và trọng tài chính).
- Ngưỡng can thiệp “rõ ràng và hiển nhiên”: VAR chỉ can thiệp khi có sai sót “rõ ràng và hiển nhiên”. Nhưng thế nào là “rõ ràng và hiển nhiên” lại không có một định nghĩa cụ thể, dẫn đến sự thiếu nhất quán trong việc quyết định có nên can thiệp hay không.
- Thời gian kiểm tra: Việc dừng trận đấu quá lâu để kiểm tra VAR làm nguội đi cảm xúc và nhịp độ của trận đấu, gây khó chịu cho cả cầu thủ lẫn người hâm mộ.
- Áp lực và yếu tố con người: Các trọng tài VAR cũng là con người, họ phải đưa ra quyết định cực kỳ quan trọng dưới áp lực thời gian và sự soi xét của hàng triệu người. Sai sót là điều khó tránh khỏi.
Hướng đi nào cho VAR tại Premier League?
Trước những tranh cãi không dứt, Premier League và PGMOL liên tục tìm cách cải thiện việc áp dụng VAR. Một số đề xuất bao gồm:
- Tăng cường giao tiếp: Cho phép khán giả nghe được cuộc trao đổi giữa trọng tài chính và phòng VAR (như trong môn rugby) để tăng tính minh bạch.
- Áp dụng công nghệ việt vị bán tự động: Giảm thời gian check việt vị và tăng độ chính xác.
- Đào tạo trọng tài: Nâng cao kỹ năng và sự nhất quán trong việc đưa ra quyết định của cả trọng tài trên sân lẫn trong phòng VAR.
- Xem xét lại ngưỡng can thiệp: Làm rõ hơn tiêu chí “rõ ràng và hiển nhiên”.
Tương lai của Các đội bóng Premier League và ảnh hưởng của công nghệ VAR đến các trận đấu quyết định chắc chắn sẽ còn nhiều thay đổi. Công nghệ là một phần không thể thiếu của bóng đá hiện đại, nhưng việc sử dụng nó như thế nào để vừa đảm bảo công bằng, vừa giữ được nét hấp dẫn và cảm xúc vốn có của môn thể thao vua vẫn là một bài toán khó.
Kết luận
Không thể phủ nhận VAR đã thay đổi cuộc chơi tại Premier League. Nó giúp giảm bớt những sai lầm trắng trợn, mang lại sự công bằng hơn ở nhiều khía cạnh. Tuy nhiên, những tranh cãi xung quanh tính nhất quán, cách giải thích luật và thời gian kiểm tra cho thấy công nghệ này vẫn chưa hoàn hảo. Các đội bóng Premier League và ảnh hưởng của công nghệ VAR đến các trận đấu quyết định sẽ tiếp tục là một đề tài nóng bỏng, nơi niềm vui của đội này có thể là nỗi buồn của đội khác chỉ sau một quyết định từ phòng điều khiển.
Điều quan trọng là Premier League và các nhà quản lý cần lắng nghe, cải tiến liên tục để VAR trở thành một công cụ hỗ trợ đắc lực, minh bạch và đáng tin cậy hơn, thay vì trở thành nguồn cơn của những tranh cãi bất tận làm lu mờ vẻ đẹp của trận đấu.
Còn bạn, bạn nghĩ sao về VAR và ảnh hưởng của nó đến các trận đấu đỉnh cao ở Ngoại hạng Anh? Hãy chia sẻ ý kiến của mình ở phần bình luận bên dưới nhé!
